30 mei 2021 gepubliceerd op UIT072
—
Vrijdagavond ging er een zucht van verlichting door de Nederlandse stand-up comedywereld. De theaters gaan open, de horeca ook. Binnenkort kunnen we eindelijk weer optreden!
Mijn laatste show is ruim een half jaar geleden, en hoewel ik – met o.a. TikTok, YouTube en deze columns – m’n best heb gedaan de tussentijd creatief te gebruiken, is dat maar mondjesmaat gelukt. En daarin ben ik niet de enige.
Toen corona in begin 2020 ook in Nederland een thema werd, was het nog een grote bron van inspiratie. “De ‘intelligente’ lockdown volgens Rutte is niezen in je elleboog, en daarmee dan mensen begroeten,” grapte ik tijdens de Comedy Spotlight in maart.
Elke comedian had materiaal over de nieuwe situatie. Onzekerheid is het rijk van creativiteit. Dat geldt voor comedy, maar ook voor dansen zonder choreografie of koken terwijl 4 ingrediënten over datum blijken. Als je niet weet waar je naartoe gaat, ben je gedwongen iets nieuws te bedenken, iets waar je naartoe zou kunnen.
Onderwijsinnovator (en briljant TED-spreker) Sir Ken Robinson beschrijft creativiteit als “het proces van originele ideeën maken, die waarde hebben.”
Het gaan niet om een mysterieuze golf van inspiratie, maar om het doen, het oefenen, het fouten maken. Het proces waarin je probeert verschillende mensen, ideeën, onderwerpen en gedachten op een originele manier te verbinden, een manier die waardevol is.
De waarde van je creatieve richting hoeft niet groots en hoeft niet in geld te worden uitgedrukt. Je kunt een probleem oplossen, mensen samenbrengen, of gewoon vermaak bieden. Als het maar iéts van waarde heeft.
Misschien wel mijn leukste optreden ooit was met mijn tienerbandje Obvious Comeback, tijdens een avond in Café de Stapper. De barvrouw deelde gratis shotjes uit aan de stampvolle kroeg én de bandleden, waar ik als gitarist gretig gebruik van maakte.
Aangekomen bij ons op-een-na-laatste nummer was ik zatter dan ooit, waardoor ik ons enige in driekwartsmaat geschreven lied volledig onbezonnen in vierkwartsmaat inzette (voor wie niets van muziek weet, stel je dit voor: de band verwachtte een wals en ik speelde Justin Bieber).
Mijn mede bandleden kregen het niet voor elkaar aan mij duidelijk te maken wat er mis ging, en werden dus totaal verbijsterd gedwongen om met mijn chaos mee te spelen. Zo maakten we iets héél origineels, maar de waarde was zo mogelijk negatief.
Daarbij hoeft iets niet voor de hele wereld origineel te zijn om als creatief te gelden, als het maar origineel is voor jezelf.
Mijn stiefzusje combineert sinds kort haar tekenkunsten met haar ontluikend feminisme en bedekt zodoende elke tegel in de achtertuin met anatomisch correcte stoepkrijtvulva’s. Ze is niet de eerste die indrukwekkende geslachtsdelen kalkt en zal niet de laatste zijn, maar het komt desalniettemin uit een unieke mix van haar eigen interesses. Origineel dus, en van waarde voor haar ontwikkelende vaardigheid als potentieel activist (of biologiedocent, of graffiti-artiest).
“Het creatieve proces heeft een plek nodig, met mensen en ideeën om te verbinden.”
De onzekerheid van een puber vol hormonen en verwarring, in het veilige fundament van een liefhebbend huishouden, is een ideale bodem voor creativiteit. Maar te veel onzekerheid slaat creativiteit dood. Als je niet weet waar je naartoe gaat, omdat je nergens naartoe kan, heeft creativiteit geen ruimte.
Het proces heeft een plek nodig, met mensen en ideeën om te verbinden. Voor mij is die plek het podium. Als geen ander maakt live comedy uit losse groepjes mensen één publiek, iets dat daarvoor niet bestond en wat zonder dat samenzijn niet zou kunnen bestaan. De specifieke combinatie van dát publiek met dié comedians op dié avond maakt elke show uniek.
Waardevol in de verbinding, het plezier en soms zelfs voorzichtig in iets dat je filosofie mag noemen. Tijdens de maandelijkse Comedy Spotlight avond was het aan mij om die magie te regisseren, met een selectie van mijn favoriete comedians en het leukste publiek van Nederland.
En binnenkort mogen we weer. Ik kan niet wachten.